Кеча, 22 декабрь куни АҚШ Президенти Дональд Трамп Гренландия Қўшма Штатлар миллий хавфсизлиги учун муҳим эканини яна бир бор таъкидлади. Унинг айтишича, ушбу орол АҚШ учун стратегик аҳамиятга эга бўлиб, Гренландия бўйича тайинланган махсус элчи бу йўналишдаги ташаббусларга раҳбарлик қилади. Бу ҳақда “Reuters” хабар берди.
Қайд этилишича, Трамп 21 декабрь куни Луизиана штати губернатори Жефф Ландрини Гренландия масалалари бўйича махсус элчи этиб тайинлаган. Ушбу қарор Дания ва Гренландия томонидан Вашингтоннинг минералларга бой оролга бўлган қизиқиши юзасидан танқидлар кучайишига сабаб бўлди.
АҚШ Президенти Даниянинг ўзини ўзи бошқарадиган ҳудуди ҳисобланган Гренландиянинг стратегик жойлашуви ва табиий ресурсларини тилга олиб, уни Қўшма Штатлар таркибига қўшиш ғоясини қўллаб-қувватлади. 2024 йил январида губернаторлик лавозимига киришган Жефф Ландри ҳам бу ташаббусни очиқ қўллаб-қувватлаб келмоқда.
“Бизга Гренландия минераллар учун эмас, миллий хавфсизлик учун керак. Агар Гренландияга қарасангиз, унинг қирғоқлари бўйлаб Россия ва Хитой кемаларини кўрасиз. Бу – миллий хавфсизлик масаласи. Биз бунга эга бўлишимиз керак”, деди Трамп Флорида штатининг Палм-Бич шаҳрида журналистлар билан суҳбатда.
Шу билан бирга, Дания Бош вазири Метте Фредериксен ва Гренландия Бош вазири Енс-Фредерик Нилсен аввалроқ қўшма баёнот бериб, Гренландия гренландияликларга тегишли эканини таъкидлашган.
“Бирор давлатни аннексия қилиб бўлмайди, ҳатто халқаро хавфсизлик баҳонаси билан ҳам. Гренландия гренландияликларга тегишли ва АҚШ уни эгаллаб олмайди”, дейилади баёнотда.
Жефф Ландри Х ижтимоий тармоғидаги саҳифасида Трампга миннатдорлик билдириб, Гренландияни АҚШнинг бир қисмига айлантириш йўлида хизмат қилишни шараф деб билишини ёзди. У бу лавозим Луизиана губернатори сифатидаги фаолиятига таъсир қилмаслигини ҳам таъкидлаган.
Шу фонда Трамп маъмурияти Данияга нисбатан босимни кучайтириб, АҚШнинг шарқий қирғоғида қурилиши режалаштирилган бешта йирик денгиз шамол энергетикаси лойиҳаси бўйича ижара шартномаларини тўхтатди. Улар орасида Даниянинг давлат назоратидаги Orsted компанияси амалга ошираётган икки лойиҳа ҳам бор.
Маълумот ўрнида, тахминан 57 минг аҳолига эга Гренландия Даниянинг собиқ мустамлакаси бўлиб, 2009 йилдаги келишувга кўра мустақиллик эълон қилиш ҳуқуқига эга. Шунга қарамай, ҳудуд ҳануз балиқчилик ва Дания томонидан ажратиладиган субсидияларга кучли даражада боғлиқ.
Гренландиянинг Европа ва Шимолий Америка ўртасидаги стратегик жойлашуви уни АҚШнинг баллистик ракеталарга қарши мудофаа тизими учун муҳим ҳудудга айлантиради. Шунингдек, оролдаги бой минерал ресурслар АҚШнинг Хитойдан импорт қилинадиган хомашё ва ресурсларга бўлган қарамлигини камайтириш истагини кучайтирмоқда.
