БМТ Хавфсизлик Кенгаши 17 ноябрь куни АҚШ президенти Дональд Трамп томонидан илгари сурилган Ғазо бўйича 20 банддан иборат режани маъқуллади ва резолюция қабул қилди. Бу ҳақда BBC хабар берди.
Резолюцияни 13 давлат — жумладан, Буюк Британия, Франция ва Сомали қўллаб-қувватлаган, ҳеч ким қарши овоз бермаган. Айни пайтда, Россия ва Хитой бетараф қолган. Режада Халқаро барқарорлаштириш кучлари (ISF) тузиш кўзда тутилган, АҚШга кўра, бир нечта, номи ошкор қилинмаган давлатлар бу кучларга ҳисса қўшишга тайёр.
БМТ бош котиби Антониу Гутерришнинг матбуот котиби резолюция ўт очишни тўхтатишни мустаҳкамлаш йўлидаги муҳим қадам эканини айтган. ҲАМАС эса ҳужжатни рад этиб, унда фаластинликларнинг ҳуқуқ ва талаблари инобатга олинмаганини билдирган. Хусусан, ҲАМАС Telegram’да қуйидагича баёнот берган:
More stories“Ушбу режа Ғазо устидан халқаро васийлик ўрнатилишига олиб келади, бу эса халқимиз ва барча фраксиялар томонидан рад этилади”.
Резолюцияга кўра, ISF Исроил ва Миср билан ҳамкорликда, шунингдек, янги тайёрланадиган ва текширувдан ўтадиган Фаластин полицияси билан бирга чегараларни муҳофаза қилади ҳамда ҲАМАС каби нодавлат қуролли гуруҳларни тўлиқ қуролсизлантириш жараёнини назорат қилади. Ҳозирга қадар бу ҳудуддаги полиция ҲАМАСга бўйсуниб, фаолият юритаётган эди.
АҚШнинг БМТдаги элчиси Майк Волцнинг айтишича, ISF ҳудуд хавфсизлигини таъминлаш, Ғазони демилитаризация қилиш, террор инфратузилмасини тугатиш, қуролларни йўқ қилиш ва фаластинлик тинч аҳолининг хавфсизлигини ҳимоя қилиш билан шуғулланади. Бундан ташқари, БМТ вақтинчалик бошқарув органи — “Тинчлик Кенгаши” (Board of Peace) тузилишини ҳам маъқуллаган. У технократлардан иборат Фаластин қўмитаси бошқаруви, Ғазонинг тикланиши ва гуманитар ёрдам тарқатилишини назорат қилади.
Икки йиллик урушдан сўнг Ғазони қайта тиклаш Жаҳон банки кўмагидаги траст жамғармаси орқали молиялаштирилади. Трамп БМТ Кенгашининг қарорини тарихий деб атаб, кенгаш тузилиши тез орада эълон қилинишини айтган. У кенгашга раислик қилиши кутилмоқда. Якуний резолюцияда Фаластин халқининг ўз давлатига эга бўлиши ва ўз тақдирини белгилашига доир “ишончли йўл” тилга олинган — бу бир неча давлатлар талаб қилган ўзгариш эди.
Россия ва Хитой резолюцияни вето қилмаган, аммо Фаластин маъмурияти ва яна саккизта араб-мусулмон давлат уни қўллагани боис бетараф қолган. Бироқ улар резолюциянинг мазмунини танқид қилиб, асосий тузилмалар таркиби ноаниқ, БМТнинг иштироки таъминланмаган ва икки давлат ечимига қатъий садоқат аниқ кўрсатилмаганини айтган.
Режанинг биринчи босқичи — Исроил ва ҲАМАС ўртасида ўт очишни тўхтатиш ҳамда гаровдагиларни топшириш — 10 октябрь куни кучга кирган. Волц бу босқични “жуда нозик биринчи қадам” деб таърифлаган.
