Россия Болтиқ денгизида чўкиб кетган Эстония паромида НАТО ҳарбий-денгиз кучлари фаолиятини кузатиш учун махфий сувости операциялар полигонини ташкил қилган бўлиши мумкин. Бу ҳақда қўшма суриштирувга таяниб, Германиянинг WDR, NDR ва Suddeutsche Zeitung нашрлари хабар берди.
Улар бу маълумотни НАТО хавфсизлик хизматларидаги манбаларга таянган ҳолда эълон қилган. Эстония пароми 1994 йил сентябрь ойида Таллиндан Стокгольмга кетаётганда бўрон пайтида ҳалокатга учраган.
Унда 852 киши ҳалок бўлган, жасадларининг бир қисми ҳануз Финляндиянинг Утё оролидан 35 км узоқликда 80 метр чуқурликда қолмоқда. Шу муносабат билан Финляндия, Эстония ва Германия расмийлари ҳалокатдан кейин чўкиб кетган кемага киришни ёпиб қўйган.
Бундан фойдаланиб, Россия разведка хизматлари чўккан кемага сувости қурилмалари жойлаштирган. Улар дронлар ва роботларни бошқариш учун мўлжалланган ҳамда НАТО ҳарбий ва сувости кемаларининг товуш изларини (акустик сигнатураларини) ёзиб олади.
Бу товуш излари ҳар бир кема двигатели ва винтининг ўзига хос шовқинига қараб кемани аниқлашга ёрдам беради. Ғарб разведкаси бундай операциялар учун Россиянинг “Чуқур сув тадқиқотлари бош бошқармаси” масъул деб ҳисоблайди. Ушбу махфий бўлинма тўғридан тўғри Мудофаа вазирлигига бўйсунади ва сувости жосуслиги, қўпорувчилик ва разведка билан шуғулланади.
Бошқарма тасарруфида махсус кемалар, мини-сувости кемалар ва дронлардан иборат флот мавжуд. Улардан бири — “Янтар” кемаси бўлиб, НАТО уни Россиянинг асосий разведка кемаларидан бири деб ҳисоблайди.
Альянс мамлакатлари ҳарбий-денгиз кучлари Шимолий ва Болтиқ денгизларидаги сувости кабеллари ва муҳим инфратузилма обектлари яқинида “Янтар”ни бир неча бор аниқлаган, дейилади суриштирувда.
- Сўнгги йиллардаги ҳолатлар
2021–2024 йиллар оралиғида Финляндия ҳалокат сабабларини қайта ўрганиш учун ҳимоя зонасининг бир қисмини вақтинча очган. Бу вақтда НАТО давлатлари Россия сувости кемаларининг фаоллашувини кузатган.
“Бундан ташқари, сўнгги йилларда Литва, Латвия, Буюк Британия ва Ирландия Россияда ишлаб чиқарилган номаълум сувости датчиклари топилгани ҳақида хабар берди”, дейди терговчилар.
Таъкидланишича, Россия компаниялари узоқ йиллар давомида воситачилар тармоғи, айниқса Кипрда рўйхатга олинган фирмалар орқали Ғарбнинг илғор сувости кузатув технологияларини харид қилиб келган. Ушбу битимларнинг умумий қиймати 50 миллион долларга тенг деб баҳоланмоқда.
