Бугун, 25 декабрь куни Қозоғистонда 500 тенгелик янги дизайндаги банкноталар муомалага чиқарилди. Эски намунадаги купюралар 2027 йил охиригача амал қилади. Бу ҳақда мамлакат Миллий банки хабар берди.
Қайд этилишича, 500 тенгелик янги банкнота “Сак услуби” сериясидаги бешинчи купюра ҳисобланади. Унда мамлакат мероси – кўчманчилар маданиятидан тортиб замонавий Қозоғистонгача бўлган қадриятлар акс эттирилган.
Миллий банк изоҳига кўра, ушбу банкноталар кенг муомалага 2026 йилнинг иккинчи чорагида киради, чунки уларни мамлакатнинг барча ҳудудларига етказиш ва ускуналарни (банкоматлар, терминаллар ҳамда бошқа касса техникалари) мослаштириш учун қўшимча вақт талаб этилади.
Янги банкнотанинг ранги кўк. Олд томонида қуйидагилар тасвирланган:
- “Ҳаёт дарахти” шохи ва парвоз қилаётган қуш (милоддан аввалги V–IV асрларга мансуб Иссиқ қўрғони, Олтин одамнинг бош кийимидаги деталь бўлиб, табиат ва эътиқодлар ўртасидаги муқаддас боғлиқликни англатади);
- ДНК спиралига ўхшаш ва безак тарзида ишланган чексизлик рамзи, инсон ва табиат ўртасидаги алоқани ифодалайди;
- артефакт – Архар боши шаклидаги яноқ бўлаги (милоддан аввалги VIII–VII асрларга мансуб Берел қўрғонлари, “Подшоҳлар водийси”, Шарқий Қозоғистон вилояти).
Орқа томонида эса Қозоғистонда яшовчи архар безакли қалқон фонида тасвирланган. Асосий тасвир ортида доира шаклидаги қозоқ миллий нақши жойлашган бўлиб, у бир нечта маънони мужассам этади: “қалқон” – қадриятларни ҳимоя қилиш рамзи, тўрт томон – қадимий белги, қуёш рамзи ва марказдаги ҳаёт ҳамда яратувчан энергия тимсоли. Банкнотанинг марказида фон сифатида “чексизлик” нақши контури берилган бўлиб, унинг ичида “Музтау” тоғининг манзараси жойлаштирилган.
Янги 500 тенгелик банкноталар бугун, 25 декабрдан муомалага киритилади ва 24 ой давомида 2017 йил намунадаги 500 тенгелик банкноталарни босқичма-босқич алмаштириб боради.
Миллий банк маълумотига кўра, эски намунадаги банкноталар икки йил давомида аста-секин муомаладан чиқарилади. Шу сабабли бу даврда аҳолига банкларда ёки Миллий банк филиалларида эски банкноталарни янгисига алмаштириш шарт эмас. Эски ва янги банкноталарнинг параллел муомалада бўлиш муддати 2025 йил 25 декабрдан 2027 йил 24 декабргача давом этади.
Параллел муомала муддати тугагач, яъни 2027 йил 25 декабрдан бошлаб барча банклар ва “Казпочта” уч йил давомида – 2030 йил 24 декабргача эски намунадаги банкноталарни янгисига алмаштириб беради. Миллий банк филиаллари эса эски банкноталарни муддатсиз қабул қилади.
Билдирилишича, янги (2025 йил) ва эски (2017 йил) намунадаги банкноталар параллел муомала даврида қонуний тўлов воситаси ҳисобланади ва Қозоғистон ҳудудида барча турдаги тўловлар, ўтказмалар ҳамда банк ҳисобварақларига киритиш учун уларнинг номинал қиймати бўйича мажбурий равишда қабул қилиниши лозим.
Шунингдек, Қозоғистон фуқароларига эслатилишича, қонуний тўлов воситаси бўлган банкнота ва тангаларни қабул қилишдан бош тортиш Қозоғистон Республикаси Маъмурий ҳуқуқбузарликлар тўғрисидаги кодексига мувофиқ маъмурий ҳуқуқбузарлик ҳисобланади.
