Бир қатор давлатлар, жумладан Россия ва Хитой, жамоатчиликка маълум этмасдан ер остида ядровий қурол синовларини ўтказмоқда. Бу ҳақда АҚШ Президенти Дональд Трамп баёнот берди ва шундай синовларни АҚШ ҳам қайта бошлашини маълум қилди.
“Россия синовлар ўтказмоқда, Хитой ҳам шундай қилмоқда, лекин улар бу ҳақда гапирмайди. Мен ядровий қуролни синовдан ўтказмаган ягона давлат бўлишни хоҳламайман”, деди Трамп кеча, 2 ноябрь куни CBS News телеканалининг “60 Minutes” дастурига берган интервьюсида.
Президентдан бу сўзлар АҚШ 30 йилдан ортиқ танаффусдан сўнг қайтадан ядровий зарядларни портлатишни бошлашини англатадими, деб сўралганда, у шундай жавоб берди:
“Мен айтмоқчиманки, биз ҳам бошқа давлатлар каби ядровий қуролни синовдан ўтказамиз”.
Шимолий Кореяни ҳисобга олмаганда, ҳеч бир ядровий держава охирги ўн йилликларда тўлиқ ҳажмдаги ядровий синов ўтказмаган. Бироқ Трампнинг таъкидлашича, бундай синовлар махфий тарзда амалга оширилмоқда.
“Улар сизга бу ҳақда гапирмайди. Улар синовларни ер остида, жуда чуқурда ўтказади, шунда одамлар нима бўлаётганини билмайди. Фақат озгина тебранишни ҳис қиласиз”, деди у.
Трамп ядровий қурол синовларини қайта бошлаш ҳақидаги қарорини 29 октябрда эълон қилган, аммо ҳукумат ҳали ҳам бу портлатиш билан боғлиқми-йўқми деган саволга аниқ жавоб бермаган.
2 ноябрь куни “Fox News” телеканалининг “The Sunday Briefing” дастурида АҚШ Энергетика вазири Крис Райт изоҳ берди. Унинг айтишича, ҳозирча синовлар атом бомбаларини портлатиш билан боғлиқ бўлмайди, балки субкритик деб аталувчи тажрибалар ҳақида гап кетмоқда.
“Бу турдаги синовлар ядровий қуролнинг барча бошқа таркибий қисмларини қамраб олади ва уларнинг ишлаш қобилияти ҳамда потенциал детонацияга тайёрлигини текширишга хизмат қилади”, деди вазир.
АҚШ 1992 йилдан бери тўлиқ ядровий қурол синовларини амалга оширмаган. Вашингтон 1996 йилдаги Ядровий синовларни тўлиқ тақиқлаш тўғрисидаги шартномани имзолаган, аммо ратификация қилмаган. Шундан бери АҚШ Невада полигонида субкритик ер ости синовларини ўтказиб келмоқда.
