Калифорния ва Утрехт университетлари олимлари шимпанзелар ҳам одамлар каби ўз қарашларини янги маълумотлар асосида қайта кўриб чиқишга қодирлигини аниқланди. Бу эса мантиқий фикрлашнинг муҳим белгиларидан бири саналади. Бу ҳақдаги тадқиқот “Science” журналида эълон қилинди.
Қайд этилишича, тадқиқот Угандадаги Ngamba Island Chimpanzee Sanctuary қўриқхонасида ўтказилган. Тажриба давомида шимпанзеларга иккита қути кўрсатилган ва улардан бирида озиқ-овқат бўлган. Аввалига уларга қайси қутида таом борлигини билдирувчи ишора берилган. Кейинроқ эса бошқа, янада ишончлироқ ишора кўрсатилган бўлиб, у бошқа қутини кўрсатган.
“Шимпанзелар кучлироқ далиллар пайдо бўлганда фикрларини ўзгартирган. Бундай фикрлаш мослашувчанлиги одатда тўрт ёшли болаларда кузатилади. Шимпанзеларда ҳам бу хусусиятни кўриш жуда ҳайратланарли эди”, дейди тадқиқотчи Эмили Сэнфорд.
Олимлар бу хатти-ҳаракатлар инстинкт эмас, балки мантиқий фикрлаш натижаси эканига ишонч ҳосил қилиш учун қатъий назорат остидаги тажрибалар ва компьютер моделлаштириш усулларидан фойдаланган. Таҳлиллар шимпанзеларнинг қарорлари мантиқий фикр юритиш асосида ўзгаришини кўрсатган.
Тадқиқот натижалари “фақат инсонларгина рационал фикрлай олади” деган анъанавий тушунчани рад этади. Олимларнинг фикрича, приматларнинг қарорини қайта кўриб чиқиш қобилиятини ўрганиш болалар ривожланиши ва сунъий интеллектни ўрганиш йўналишларига янги қараш олиб кириши мумкин.
