Олимлар ғоят ғайриоддий экзосайёра кашф этилгани ҳақида маълум қилдилар. Daily Mail хабар беришича, бу сайёранинг шакли ва таркиби мавжуд сайёра шаклланиш назарияларига мутлақо мос келмайди.
PSR J2322-2650б деб номланган бу газ гиганти James Webb космик телескопи ёрдамида аниқланди ва аллақачон илмий ҳамжамиятда кенг қизиқиш уйғотган.
Ўлчамлари жиҳатидан сайёра Юпитерга тенг, аммо унинг физик хусусиятлари астрономлар шу пайтгача кузатган барча нарсалардан кескин фарқ қилади. Кучли гравитация таъсирида у лимонга ўхшаш чўзинчоқ шаклни олган. Олимларнинг фикрича, бу деформация сайёра айланаётган юлдузнинг кучли тортишиш таъсири туфайли юзага келган.
Кўплаб маълум экзосайёралардан фарқли ўлароқ, PSR J2322-2650b оддий юлдуз атрофида эмас, балки пулсар – нейтрон юлдузи атрофида айланади. Бундай объектнинг массаси қуёшникига тенг, аммо у йирик шаҳар ўлчамигача сиқилган. Сайёра Ердан тахминан 750 ёруғлик йили узоқликда ва ўз пулсаридан атиги 1,6 миллион километр масофада жойлашган.
Орбита жуда яқин бўлгани сабабли, у доимий равишда кучли нурланиш, жумладан гамма нурлар таъсирига учрайди. Юлдуз атрофида бир марта тўлиқ айланиш учун атиги 7,8 соат вақт кетади.
Айниқса, сайёра атмосферасининг кимёвий таркиби тадқиқотчиларни ҳайратга солди. Телескоп маълумотлари сув, метан ва карбонат ангидрид гази деярли йўқлигида молекуляр углерод мавжудлигини кўрсатди.
Чикаго университети олими доктор Майкл Чжаннинг таъкидлашича, бундай атмосфера тури илгари ўрганилган экзосайёраларнинг ҳеч бирида кузатилмаган.
Шунингдек, PSR J2322-2650b нейтрон юлдузи атрофида айланадиган ягона маълум газ гигантидир. Бу уни янада сирлироқ қилади. Чунки бундай юлдузлар одатда қўшни объектларни ўз гравитацияси билан йўқ қилади ёки кучли нурланиш билан буғлатиб юборади.
Сайёранинг келиб чиқиши ҳамон номаълумлигича қолмоқда. Тадқиқотчилар фикрича, у на оддий сайёра сифатида, на юлдузнинг парчаланиши натижасида шаклланиши мумкин. Маълум бўлган сайёра ҳосил бўлиш механизмларининг ҳеч бири углерод билан бундай даражада бойишни тушунтира олмайди.
Ишчи гипотезалардан бирига кўра, сайёра ичида совиш жараёнида углерод ва кислород кристалланиб, сўнгра соф углерод кристаллари юқори қатламларга кўтарилиб, гелий билан аралашиб кетган бўлиши мумкин. Бироқ бу назария атмосферада азот ва кислороднинг йўқлигини изоҳлай олмайди.
